150 ден
И по толку години од нивното издавање, овие две дела на Џидров сè уште се актуелни и ден денес со тематиките кои ги обработуваат.
(79) Оваа книга (патопис), како што истакнува авторот е само мал придонес за запознавањето на регионите на нашето кралство. Особено Јужна Србија (Македонија) на нашиот народ му е сосема непозната во некои делови, па понекогаш се слуша за неа сешто што не е во согласност со вистината. Книгата е поделена на 14 поглавја со соодветни наслови со кои се означуваат местата низ кои авторот пропатувал и престојувал, забележувајќи ги своите патнички слики и впечатоци.
Во првите три поглавја од книгата со наслови: „Од Загреб до Белград“, „Од Белград до Ниш“ и „Од Ниш до Скопје“ се изнесени патничките слики и впечатоци од неговото патување со воз на оваа релација.
(19) Во брошурата Хаџи Димов, меѓу првите македонски дејци, јавно проговорува за политичката историја на македонското прашање во Бугарија, сметајќи ги учителите за најпрогресивни фактори и сојузници на македонската ослободителна борба, а со цел изворно да ја сфатат суштината на проблемот за ослободување на Македонија, како и за нивното учество во македонското движење.
Уште на самиот почеток на брошурата Хаџи Димов го соопштува својот став дека „македонското прашање“ е најпопуларно во Бугарија, за кое се „зборува и филозофира“ речиси катадневно од „севозможни претставници на македонската револуционерна мисла“. За значењето на македонското прашање, тој се задржува на две точки: 1. Какво влијание има сегашната положба на Македонија врз Бугарија, и 2. Какви биле односите меѓу македонските организации во Бугарија и во Македонија.
(11) Во „Клучот на македонската револуција“ и покрај логичниот резон и револуционерното истапување, авторот Петар Стојков го подржува бугарскиот државен национализам (ширење на политичките граници) и е за присоединување на Македонија кон Кнежевството Бугарија.
Следејќи ја содржината од методолошки аспект, историскиот наратив го следи хронолошкиот принцип. Оваа книга може да претставува дополнителен извор за проучување на историјата на македонското ослободително дело од крајот на XIX век.
(03) Брошурата „Задачите на македонската младина во странство“, всушност, претставува реферат којшто Кирил Прличев го напишал на барање на Сојузот на македонските младински организации во Бугарија по повод одржувањето на Третиот конгрес на Сојузот во Софија на 21 ноември 1926 година. Прличев со задоволство ја прифатил поканата, бидејќи, како што пишува во предговорот на брошурата, 25 години бил во непосреден контакт со македонската младината, сметајќи дека сите нации сметаат дека иднината е во младината и дека „денешната младина ќе бидат утрешните граѓани“.
(10) Со објавувањето на биографијата „Гоце Делчев“ само една година по смртта на великанот за првпат во целост е претставен краткиот, но пребогат револуционерен живот на маркантната личност од Кукуш. Во ракописот се поместени фотографии и се цитирани документи – значајни за македонското револуционерно движење до Илинденското востание. Со изразениот непосреден однос кон личноста и душата на Гоце, кој со свој стил авторот го претставува пред тогашната јавност успева да го портретира и дефинира и за трајно да го одржи Гоце како главен изразител на македонското ослободително дело во предилинденскиот период. Од тука над светиот лик на Гоце ќе произлезе херојскиот ореол. Името, ликот и делото на Гоце ќе станат симбол и олицетворение на идејата и на борбата за македонската слобода.
(48) Костов, на вешт и учен начин го претставува бугарскиот атрибут во македонската историска вертикала, односно пишува за единствен бугарски историски развој во подолг временски период. Неговиот наратив се темели на актуелни извори како што се Јован Скилица и други за средновековната историја или на сеќавања, протоколи, воени извештаи и многу други за нововековната историја. Исто така, во неговото пишување ги препознаваме ставовите и делата на историчарите: Марин Дринов, Константин Јиричек, Љубомир Милетич, Иван Снегаров, Јордан Иванов и други.
(08) Македонија даде многу борци и херои, но таа нема многу Чакаларовци – запишал авторот на ова дело, Христо Силјанов. Тоа е повеќе од доволно за да се констатира дека можноста да го наслика карактерот, животниот пат и главните одлики на ликот на Васил Чакаларов покажува голема блискост меѓу нив двајца и силен карактер кој оставил длабок впечаток кај авторот.
Претставата за маркантната личност на македонскиот војвода, револуционер и деец Васил Чакаларов не би била комплетна без оваа биографија запишана од Христо Силјанов, негов соборец и близок пријател.
(20) Читајќи ја „ Борбата на Македонецот“, впечатокот е дека Кондов како автор е добро запознаен со настаните и процесите што ги обработува. Книгата ја има концептирано во 3 дела, при што првите два имаат функција на вовед во главната тема – причините за појавата на револуционерното движење во Македонија. Определувајќи се уште во предговорот за револуционерниот концепт на борба, Кондов смело, запишал: „Народот ќе востане – корупката на угнетувањето ќе пукне, ќе експлодира како вулкан!“ Со цел да го аргументира овој став во конкретната писмена разработка, тој почнува со прилично упатена историска ретроспектива на настаните и процесите што се случувале од воспоставувањето на османлиската власт во Македонија и на Балканот, до завршување на Источната криза (1878).
(58) Во брошурата, којашто ја поделил на седум глави, Л. Неманов прави краток историјат на балканските држави, Србија, Бугарија, по Првата светска војна и по Париската мировна конференција. Своите импресии од посетата и бројните разговори што ги имал со политичарите од Хрватска, Славонија, Босна, Косово, Македонија, Бугарија и Тракија, тој ги пренесува во оваа брошура.
(37) Во книгата, поделена на неколку глави, Баждаров, главно, ги анализира состојбите во Македонија, основањето и развојот на македонската револуционерна организација, односот на Големите сили кон македонското прашање, поделбата на Македонија во Балканските војни, положбата на македонскиот народ по Првата светска војна, вооружените и дипломатски активностите на ВМРО и барањата на македонскиот народ за создавање на автономна Македонија.
