200 ден
(16) Објавувањето на документите, како примарен историски извор, му олеснуваат на научниот истражувач и ѝ даваат можност на широката читателска публика да го допре изворот на историските вистини и понекогаш читателот сам да го анализира, споредува и толкува. Во таа смисла и овој мал зборник од документи ја добива својата смисла да биде претставен пред македонската читателска публика.
(12) Во оваа книга, што всушност претставува студија за состојбите во Турската империја и во Македонија, пред и за време на Младотурската револуција во 1908 година, Григор Василев го разгледува решавањето на македонското прашање од аспект на Социјалдемократската партија на Бугарија, на која тој во младите години ѝ припаѓал. Книгата ги содржи неговите говори и објавени статии во врска со положбата на Македонија под турска власт, односот на Бугарија кон Македонија и начините на решавањето на македонското прашање.
За првпат на македонски јазик – факти, статии и спомени на директни учесници од македонската историја.
Едиција од 80 наслови, вклучувајќи биографии за Гоце Делчев, Васил Чакаларов, Даме Груев, Андон Ќосето и Христо Матов – задолжителна збирка за секоја домашна библиотека.
(14) Структурно таа е напишана во вид на писма – шест, заклучок и два прилози. Тематската иницијација опфаќа неколку актуелни прашања, како што се: географската поставеност и општиот преглед на ситуацијата во Македонија, нејзиниот словенски карактер, но и бугаризмот, различните влијанија и намери на балканските пропаганди во однос на населението во Македонија, влијанието на католичката црква, односно на Австро-Унгарија, кое авторот го хиперболизира, потоа, односот меѓу власта и потчинетото население, односно муслиманите и христијаните, грчката „мегали идеа“, српско-бугарскиот спор околу Македонија и други. Но, она што остава впечаток во книгата е умереноста на авторот во прикажувањето и толкувањето на процесите и настаните поврзани со насловната тема.
(09) Ова дело претставува реферат поднесен до Конгресот на Сојузот на македонските емигрантски организации во Бугарија, одржан на 16 февруари 1924 година. Главно место ѝ се посветува на организацијата, активноста и задачите на македонската емиграција во Бугарија.
Како долгогодишен секретар на Сојузот на македонските емигрантски братства во Бугарија, Јордан Анастасов во брошурата ја изнесува улогата на секретарот на Сојузот и неговите главни задачи и активности, подвлекувајќи дека секретарот треба да биде „идеологот и душата на организацијата“.
(19) Во брошурата Хаџи Димов, меѓу првите македонски дејци, јавно проговорува за политичката историја на македонското прашање во Бугарија, сметајќи ги учителите за најпрогресивни фактори и сојузници на македонската ослободителна борба, а со цел изворно да ја сфатат суштината на проблемот за ослободување на Македонија, како и за нивното учество во македонското движење.
Уште на самиот почеток на брошурата Хаџи Димов го соопштува својот став дека „македонското прашање“ е најпопуларно во Бугарија, за кое се „зборува и филозофира“ речиси катадневно од „севозможни претставници на македонската револуционерна мисла“. За значењето на македонското прашање, тој се задржува на две точки: 1. Какво влијание има сегашната положба на Македонија врз Бугарија, и 2. Какви биле односите меѓу македонските организации во Бугарија и во Македонија.
(48) Костов, на вешт и учен начин го претставува бугарскиот атрибут во македонската историска вертикала, односно пишува за единствен бугарски историски развој во подолг временски период. Неговиот наратив се темели на актуелни извори како што се Јован Скилица и други за средновековната историја или на сеќавања, протоколи, воени извештаи и многу други за нововековната историја. Исто така, во неговото пишување ги препознаваме ставовите и делата на историчарите: Марин Дринов, Константин Јиричек, Љубомир Милетич, Иван Снегаров, Јордан Иванов и други.
(15) Димо Хаџи Димов дава анализа на политичката положба во која се наоѓа Македонија, низ која се гледа неговата извонредна информираност за проблематиката што ја третира. Покрај тоа, тој ги разгледува проблемите на македонското ослободително движење и ги посочува патиштата за ослободување на Македонија, подвлекувајќи дека единствениот пат за постигање слободата на Македонија е востание и револуција.
(17) Со темата, Димо Хаџи Димов, како добар познавач на актуелните состојби во Бугарија и на македонското револуционерно движење, педагог и извонреден оратор, силно ги заинтересирал присутните граѓани во преполнетата сала на Дупница. Во брошурата тој дава преглед на актуелната состојба во Бугарија во сите сфери на општествено-политичкиот и економски живот, на секојдневните случувања на обичниот народ од сите фели.
(44) Во овој појдовен и воведен том и прв дел од студијата, Кирил Кирков нè воведува во почетокот на Големата источна криза (1975-1881) која главно избила на тлото на Балканскиот Полуостров сред покорените народи од Османската Империја. Во тој дел од студијата се изнесени на виделина односите помеѓу големите европски држави кон „Болниот човек на Босфорот“, односно кон Османската Империја, т.е. односите и на балканските народи во текот на Големата источна криза, а заедно со тоа политиката и балканските кризи; на европската политика и однос кон тоа од 70-тите години на XIX век до Берлинскиот конгрес, односно заклучно со настаните од 1890 година.
(05) Рефератот на Динев всушност е една историја на сојузување на две институционализирани сили кои со меѓусебна поддршка воделе борба против Внатрешната македонска организација и историја на нивните интереси, едната (турската) да си ја зачува власта на територијата на Македонија, а другата (грчката) да си ги реализира своите пропагандни цели на истата оваа територија и да се наметне со своето влијание.
Авторот го започнува рефератот со констатацијата дека народот којшто води борба за слобода е должен да ја познава сопствената историја, да ги знае фактите од кои е составена. Македонскиот народ има своја историја и таа му вдахнува вера за утрешниот ден.
