150 ден
(58) Во брошурата, којашто ја поделил на седум глави, Л. Неманов прави краток историјат на балканските држави, Србија, Бугарија, по Првата светска војна и по Париската мировна конференција. Своите импресии од посетата и бројните разговори што ги имал со политичарите од Хрватска, Славонија, Босна, Косово, Македонија, Бугарија и Тракија, тој ги пренесува во оваа брошура.
(02) Проблемот за Македонија претставува стенографски запис од говорот на д-р Петар Џидров одржан на 27 април 1930 година по покана на Македонското студентско друштво Вардар, испечатен како посебно издание истата година во Софија.
Во годините по Првата светска војна многубројната македонска емиграција во Бугарија дејствуваше организирано, легално и нелегално, низ разни друштва, братства, организации, асоцијации. И сето тоа беше природна потреба да се споделат потребите за самоподдршка, за негување на културните и револуционерните традиции, за барање начини за држење во актуелност на македонското прашање, со надеж за негово разрешување. И Македонското студентско друштво Вардар е една од овие македонски асоцијации меѓу двете светски војни формирано во Бугарија од членови на Внатрешната македонска револуционерна организација. Основната цел на друштвото била преку културно-просветни средства да се води борбата за Автономна Македонија, независна од ниту една балканска држава.
(07) Авторот ги анализира причините поради кои, според него, бил попречуван успехот на Илинденското востание. Хаџи Димов ги пишувал овие страници од македонската историја, од македонската судбина во тоа време, со надеж и со сопствена визија како треба да се оди напред во разрешувањето на македонското прашање со сите негови аспекти. Илинденското востание е еден голем историски факт од историјата на македонските револуционерни борби. Или како што ќе забележи авторот: За секој Македонец Илинденското востание претставува дел од неговиот живот – до таа мера тоа е поврзано со неговото сеќавање и со неговата душа. Едноставно, Илинденското востание е дефинирано како востание со чисто народен карактер, како величествен израз на сенародниот македонски копнеж за борба и слобода.
(19) Во брошурата Хаџи Димов, меѓу првите македонски дејци, јавно проговорува за политичката историја на македонското прашање во Бугарија, сметајќи ги учителите за најпрогресивни фактори и сојузници на македонската ослободителна борба, а со цел изворно да ја сфатат суштината на проблемот за ослободување на Македонија, како и за нивното учество во македонското движење.
Уште на самиот почеток на брошурата Хаџи Димов го соопштува својот став дека „македонското прашање“ е најпопуларно во Бугарија, за кое се „зборува и филозофира“ речиси катадневно од „севозможни претставници на македонската револуционерна мисла“. За значењето на македонското прашање, тој се задржува на две точки: 1. Какво влијание има сегашната положба на Македонија врз Бугарија, и 2. Какви биле односите меѓу македонските организации во Бугарија и во Македонија.
(01) Наспроти повеќето изданија објавени во Софија во меѓувоениот период, ова издание е сè уште актуелно, поради тоа што нуди интересно видување за македонската ослободителна борба во периодот по Големата војна и мировната конференција од 1919 год. која ги потврди одредбите од Букурешкиот договор од 1913 г., т.е. го поддржа решението за поделба на Македонија.
(26) Доколку читателот кога ќе ја чита оваа новопубликувана книга на македонски јазик може уште на самиот почетокот да се ослободи од асимилаторските стремежи на авторот Иван Стојанов во врска со бугаризирањето на Македонија, тогаш ќе може со уживање да ја совладува основната содржина на книгата и да осознае доста интересни настани од македонската национална историја од антика па до крајот на Првата светска војна.
(05) Рефератот на Динев всушност е една историја на сојузување на две институционализирани сили кои со меѓусебна поддршка воделе борба против Внатрешната македонска организација и историја на нивните интереси, едната (турската) да си ја зачува власта на територијата на Македонија, а другата (грчката) да си ги реализира своите пропагандни цели на истата оваа територија и да се наметне со своето влијание.
Авторот го започнува рефератот со констатацијата дека народот којшто води борба за слобода е должен да ја познава сопствената историја, да ги знае фактите од кои е составена. Македонскиот народ има своја историја и таа му вдахнува вера за утрешниот ден.
(48) Костов, на вешт и учен начин го претставува бугарскиот атрибут во македонската историска вертикала, односно пишува за единствен бугарски историски развој во подолг временски период. Неговиот наратив се темели на актуелни извори како што се Јован Скилица и други за средновековната историја или на сеќавања, протоколи, воени извештаи и многу други за нововековната историја. Исто така, во неговото пишување ги препознаваме ставовите и делата на историчарите: Марин Дринов, Константин Јиричек, Љубомир Милетич, Иван Снегаров, Јордан Иванов и други.
(53) Делото носи доста познати историски сознанија за Македонија од антика до почетокот на Втората светска војна. Колку и да сакал Константинов сè во Македонија да го прикаже за бугарско, тој сепак во повеќе случаи го употребува терминот Македонец во права смисла на зборот, истовремено користејќи го и терминот Бугарин. Кога посакувал да истакне жител на некогашната Византиска Империја погрешно го маркирал тој поим со „Грк“, наместо Византиец, односно Ромеј. Во публикацијата доста успешно Георги Константинов ги опишал географските особини на Македонија, исто како и литературно-книжевната историја.
(44) Во овој појдовен и воведен том и прв дел од студијата, Кирил Кирков нè воведува во почетокот на Големата источна криза (1975-1881) која главно избила на тлото на Балканскиот Полуостров сред покорените народи од Османската Империја. Во тој дел од студијата се изнесени на виделина односите помеѓу големите европски држави кон „Болниот човек на Босфорот“, односно кон Османската Империја, т.е. односите и на балканските народи во текот на Големата источна криза, а заедно со тоа политиката и балканските кризи; на европската политика и однос кон тоа од 70-тите години на XIX век до Берлинскиот конгрес, односно заклучно со настаните од 1890 година.
(08) Македонија даде многу борци и херои, но таа нема многу Чакаларовци – запишал авторот на ова дело, Христо Силјанов. Тоа е повеќе од доволно за да се констатира дека можноста да го наслика карактерот, животниот пат и главните одлики на ликот на Васил Чакаларов покажува голема блискост меѓу нив двајца и силен карактер кој оставил длабок впечаток кај авторот.
Претставата за маркантната личност на македонскиот војвода, револуционер и деец Васил Чакаларов не би била комплетна без оваа биографија запишана од Христо Силјанов, негов соборец и близок пријател.
